Προσωδιακή πραγμάτωση της πληροφοριακής δομής στα ελληνικά
Φόρτωση...
Ημερομηνία
Συγγραφείς
Σταυροπούλου, Παναγιώτα
Τίτλος Εφημερίδας
Περιοδικό ISSN
Τίτλος τόμου
Εκδότης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Φιλολογίας
Περίληψη
Τύπος
Είδος δημοσίευσης σε συνέδριο
Είδος περιοδικού
Είδος εκπαιδευτικού υλικού
Όνομα συνεδρίου
Όνομα περιοδικού
Όνομα βιβλίου
Σειρά βιβλίου
Έκδοση βιβλίου
Συμπληρωματικός/δευτερεύων τίτλος
η περίπτωση της αντίθεσης
the case of contrast
the case of contrast
Περιγραφή
Η διατριβή αναλύει τη λειτουργία και τα χαρακτηριστικά της αντίθεσης ως μέρους της Πληροφοριακής Δομής (ΠΔ) του εκφωνήματος. Η αντίθεση αποτελεί κεντρικό στοιχείο της ΠΔ και όρος που εμφανίζεται συχνά στη σχετική βιβλιογραφία με αποκλίνουσες ωστόσο ερμηνείες και λειτουργία. Διαφοροποίηση υπάρχει τόσο ως προς τις προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για να χαρακτηριστεί ένα συστατικό αντιθετικό όσο και ως προς τη σχέση - την ανεξαρτησία ή μη - της αντίθεσης προς άλλες κατηγορίες της ΠΔ, όπως το θέμα και η εστία.
Προκειμένου να ελεγχθούν τα παραπάνω ερωτήματα, αναλύθηκε η προσωδιακή πραγμάτωση διαφορετικών επιπέδων αντίθεσης σε διαφορετική θέση στην πρόταση εντός του θέματος και της εστίας στα Ελληνικά. Βάσει των αποτελεσμάτων δύο πειραμάτων παραγωγής, καταδεικνύεται ότι ξεκάθαρα διαφοροποιημένο επίπεδο αντίθεσης αποτελεί η κατηγορία της διόρθωσης, η οποία πραγματώνεται σταθερά με τον εμφατικό επίτονο L+H* διαφοροποιούμενη επιπλέον και ως προς ποσοτικές, φωνητικές παραμέτρους (αύξηση επιτονικού εύρους, ευθυγράμμιση, διάρκεια). Η δε πραγμάτωσή της είναι κοινή τόσο εντός του θέματος όσο και εντός της εστίας. Παράλληλα, σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει και η θέση του αντιθετικά εστιασμένου συστατικού στην πρόταση, με τη μη τελική θέση να επιφέρει αντίστοιχα χαρακτηρισμένη εμφατική πραγμάτωση.
Βάσει των παραπάνω υποστηρίζεται η υιοθέτηση ενός ανεξάρτητου γραμματικού δείκτη έμφασης, ο οποίος πραγματώνεται κατεξοχήν μέσω του επίτονου L+H* και έχει ως βασική λειτουργία τη στροφή της προσοχής του δέκτη προς τη σημαντική πληροφορία και τη διευκόλυνση της αποκωδικοποίησης του μηνύματος. Στις συνθήκες που δίνουν έρεισμα σε μια τέτοια πραγμάτωση συγκαταλέγεται η χαμηλή προβλεψιμότητα της πληροφορίας: η διόρθωση αποτελεί μια συγκριτικά λιγότερο προβλέψιμη διαλογική πράξη και πληροφορία, η δε μη τελική θέση της εστίας ως μη τυπική για τα Ελληνικά αποτελεί λιγότερο προβλέψιμη οργάνωση της πληροφορίας στο εκφώνημα. Με τον παραπάνω τρόπο επιτυγχάνεται μια ενιαία ερμηνεία των δύο αυτών φαινομενικά ασύνδετων περιπτώσεων (διόρθωσης και μη τελικής προτασιακής θέσης). Η δε επιλογή του πυρηνικού επίτονου στις περιπτώσεις αυτές είναι ανεξάρτητη από το θεματικό ή εστιακό χαρακτηρισμό του συστατικού. Θα πρέπει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι η παραπάνω προσέγγιση προϋποθέτει μια βασική διάκριση μεταξύ της ποσοδεικτικής λειτουργίας της αντίθεσης και της εμφατικής λειτουργίας της. Η πρώτη καθορίζει τη θέση του πυρηνικού επίτονου, ενώ η δεύτερη τον τύπο (L+H*).
Ο εμφατικός χαρακτήρας του L+H* καταδεικνύεται και αντιληπτικά. Σε πείραμα αντίληψης που διεξήχθηκε συγκρίνοντας πραγματώσεις με H* και L+H* επίτονο, διαφάνηκε ότι οι συμμετέχοντες αντιλαμβάνονται ως πιο εμφατικό το δεύτερο επίτονο. Το συμπέρασμα αυτό ισχύει και για την περίπτωση συνθετικής ομιλίας, ενισχύοντας την καταλληλότητα του ToBI ως σχήματος αναπαράστασης της προσωδίας για την απόδοση της έμφασης στη σύνθεση ομιλίας.
Προτείνεται τέλος ένα πραγματολογικό σχήμα επισημείωσης βασισμένο στην ανάλυση των απαιτήσεων για τη μετατροπή κειμένου σε συνθετική ομιλία σε φωνητικά διαλογικά συστήματα. Το σχήμα αυτό μπορεί να αποτελέσει μια εμπλουτισμένη είσοδο στο συνθέτη, καθοδηγώντας την προσωδιακή πραγμάτωση του κειμένου εισόδου και επιτυγχάνοντας έτσι μια φυσικότερη και καταλληλότερη απόδοση. Στο σχήμα αυτό εντάσσονται και τα διαφορετικά επίπεδα έμφασης, όπως αυτά καταδείχτηκαν στα πειράματα παραγωγής, τα οποία συνδέονται με αντίστοιχα διαφορετικές προσωδιακές πραγματώσεις.
This thesis analyses the characteristics and functioning of contrast as part of the Information Structure (IS) of the utterance. Contrast is a fundamental element of IS and, as a term, is commonly used in the relevant literature – yet with diverting interpretations and function. This thesis focuses on the following two key controversies about the notion of contrast: The first one refers to the minimum requirements that need to be met for a constituent to be contrastive. The second controversy in focus refers to the independence of contrast in relation to other information structural categories, such as theme and rheme. We address the aforementioned thematics by analyzing the prosodic realization of different levels of contrast in Greek. Two production experiments were carried out, examining three contrast levels in different sentence positions within the theme and the rheme of the utterance. Results show that correction is the only contrast level that is clearly distinguished from the rest contrast levels: it is consistently realized with an emphatic L+H* pitch accent, as well as increased F0 excursion, scaling and duration. In addition, correction is realized in the same manner within both theme and rheme. Moreover, results point out the importance of sentence position, as non-final position of contrast gives rise to a similarly marked rendition, independent of contrast level. Based on the above, we support the introduction of an independent marker of emphasis, which is realized through the L+H* accent. Its primary function is to efficiently draw the hearer's attention to the informative part of the utterance, thus facilitating understanding. The low degree of predictability is identified as one of the conditions giving rise to emphasis: on the one hand correction is an improbable contribution to the conversation; on the other hand, non-final position, being the non default focus position in Modern Greek, is the least predictable organization of information in the utterance. By introducing an independent emphasis marker, we allow for a unified interpretation of two seemingly unrelated cases (correction and non final position). The choice of nuclear pitch accent in these cases is independent of the thematic or rhematic characterization of the constituent. Thus said, it should be made clear that in order to maintain this approach we need to distinguish between the quantificational use of contrast and "emphasis" contrast. The former determines the location of the nuclear pitch accent, while the latter determines the type of nuclear pitch accent (L+H*). The emphatic nature of L+H* is also demonstrated on a perceptual basis. Results from a perception experiment comparing different utterance realizations with H* and L+H* respectively showed that participants perceived the latter as more emphatic. The same applies in the case of synthetic speech stimuli, supporting the appropriateness of ToBI as part of the prosody specification for the appropriate rendition of emphasis in speech synthesis. Finally, we propose a pragmatic annotation schema, based on an analysis of the requirements for text to speech synthesis in spoken dialogue systems. This schema can serve as an enriched input to the synthesizer, guiding the prosodic realization of the utterance and thus allowing for a more natural and appropriate rendition. The different levels of emphasis, identified during the production experiments, are included in this schema and are associated with respective prosodic realizations.
This thesis analyses the characteristics and functioning of contrast as part of the Information Structure (IS) of the utterance. Contrast is a fundamental element of IS and, as a term, is commonly used in the relevant literature – yet with diverting interpretations and function. This thesis focuses on the following two key controversies about the notion of contrast: The first one refers to the minimum requirements that need to be met for a constituent to be contrastive. The second controversy in focus refers to the independence of contrast in relation to other information structural categories, such as theme and rheme. We address the aforementioned thematics by analyzing the prosodic realization of different levels of contrast in Greek. Two production experiments were carried out, examining three contrast levels in different sentence positions within the theme and the rheme of the utterance. Results show that correction is the only contrast level that is clearly distinguished from the rest contrast levels: it is consistently realized with an emphatic L+H* pitch accent, as well as increased F0 excursion, scaling and duration. In addition, correction is realized in the same manner within both theme and rheme. Moreover, results point out the importance of sentence position, as non-final position of contrast gives rise to a similarly marked rendition, independent of contrast level. Based on the above, we support the introduction of an independent marker of emphasis, which is realized through the L+H* accent. Its primary function is to efficiently draw the hearer's attention to the informative part of the utterance, thus facilitating understanding. The low degree of predictability is identified as one of the conditions giving rise to emphasis: on the one hand correction is an improbable contribution to the conversation; on the other hand, non-final position, being the non default focus position in Modern Greek, is the least predictable organization of information in the utterance. By introducing an independent emphasis marker, we allow for a unified interpretation of two seemingly unrelated cases (correction and non final position). The choice of nuclear pitch accent in these cases is independent of the thematic or rhematic characterization of the constituent. Thus said, it should be made clear that in order to maintain this approach we need to distinguish between the quantificational use of contrast and "emphasis" contrast. The former determines the location of the nuclear pitch accent, while the latter determines the type of nuclear pitch accent (L+H*). The emphatic nature of L+H* is also demonstrated on a perceptual basis. Results from a perception experiment comparing different utterance realizations with H* and L+H* respectively showed that participants perceived the latter as more emphatic. The same applies in the case of synthetic speech stimuli, supporting the appropriateness of ToBI as part of the prosody specification for the appropriate rendition of emphasis in speech synthesis. Finally, we propose a pragmatic annotation schema, based on an analysis of the requirements for text to speech synthesis in spoken dialogue systems. This schema can serve as an enriched input to the synthesizer, guiding the prosodic realization of the utterance and thus allowing for a more natural and appropriate rendition. The different levels of emphasis, identified during the production experiments, are included in this schema and are associated with respective prosodic realizations.
Περιγραφή
Λέξεις-κλειδιά
Πληροφοριακή δομή, Αντίθεση, Εστίαση, Έμφαση, Σύνθεση ομιλίας, Προσωδία, Φωνητικά διαλογικά συστήματα, Information structure, Contrast, Focus, Emphasis, Speech synthesis, Prosody, Spoken dialog systems
Θεματική κατηγορία
Ελληνική γλώσσα -- Φωνολογία
Παραπομπή
Σύνδεσμος
Γλώσσα
el
Εκδίδον τμήμα/τομέας
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Φιλολογίας
Όνομα επιβλέποντος
Λεκάκου, Μαρίκα
Εξεταστική επιτροπή
Λεκάκου, Μαρίκα
Κουρουπέτρογλου, Γεώργιος
Σκοπετέας, Σταύρος
Μαστροπαύλου, Μαρία
Παπαζαχαρίου, Δημήτριος
Ρεβυθιάδου, Ανθή
Φωτεινέα, Ευίτα-Σταυρούλα
Κουρουπέτρογλου, Γεώργιος
Σκοπετέας, Σταύρος
Μαστροπαύλου, Μαρία
Παπαζαχαρίου, Δημήτριος
Ρεβυθιάδου, Ανθή
Φωτεινέα, Ευίτα-Σταυρούλα
Γενική Περιγραφή / Σχόλια
Ίδρυμα και Σχολή/Τμήμα του υποβάλλοντος
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Φιλολογίας
Πίνακας περιεχομένων
Χορηγός
Βιβλιογραφική αναφορά
Βιβλιογραφία : σ. 221-233
Ονόματα συντελεστών
Αριθμός σελίδων
256 σ.