Doomed neutrality: Greek Foreign Policy, 1936-1940
Φόρτωση...
Ημερομηνία
Συγγραφείς
Σφήκας, Αθανάσιος Δ.
Sfikas, Athanasios D.
Τίτλος Εφημερίδας
Περιοδικό ISSN
Τίτλος τόμου
Εκδότης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Περίληψη
Τύπος
Είδος δημοσίευσης σε συνέδριο
Είδος περιοδικού
peer-reviewed
Είδος εκπαιδευτικού υλικού
Όνομα συνεδρίου
Όνομα περιοδικού
Δωδώνη: Τεύχος Πρώτο: επιστημονική επετηρίδα του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων; Τόμ. 33 (2004)
Όνομα βιβλίου
Σειρά βιβλίου
Έκδοση βιβλίου
Συμπληρωματικός/δευτερεύων τίτλος
Περιγραφή
Από τον Σεπτέμβριο του 1939, όταν εξεράγη ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, ώς τον Οκτώβριο του 1940 μεσολάβησαν δεκατέσσερις μήνες ελληνικής ουδετερότητας. Η πολιτική αυτή απέτυχε και η χώρα δεν απέφυγε την εμπλοκή στον πόλεμο, παρά την επιθυμία του Ιωάννη Μεταξά, καθώς η ελληνική εξωτερική πολιτική της περιόδου 1936-1940 ασφυκτιούσε μετα¬ξύ της ιταλικής επεκτατικότητας και του βρετανικού ενδοτισμού έναντι της Ιταλίας και της Γερμανίας.
Μετά την πτώση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η αντίληψη της Βρετανίας για τη στρατηγική αξία της Ελλάδας απέρρεε από την ανάγκη προστασίας της Διώρυγας του Σουέζ. Για την Ελλάδα, οι δύο εστίες κιν¬δύνου στον Μεσοπόλεμο ήταν η φιλοδοξία της Βουλγαρίας για διέξοδο στο Αιγαίο και τα ιταλικά σχέδια για μια νέα ρωμαϊκή αυτοκρατορία στη Μεσόγειο. Έναντι της Βουλγαρίας, το 1934 η Ελλάδα υπέγραψε με τη Γιουγκοσλαβία, τη Ρουμανία και την Τουρκία το Σύμφωνο της Βαλκανικής Συνεννόησης, ενώ μετά τον Αύγουστο του 1936 ο Μεταξάς αποδέχθηκε τις εισηγήσεις του ελληνικού Γενικού Επιτελείου Στρατού για τον εξοπλισμό του ελληνικού στρατού και την οχύρωση της ανατολικής Μακεδονίας.
Οι σχέσεις της Ελλάδας με την Ιταλία περιπλέκονταν όχι μόνον εξαι- τίας των ιταλικών επιδιώξεων αλλά και λόγω της αιτιώδους σχέσης μεταξύ Φασιστικής ιδεολογίας και εξωτερικής πολιτικής, με αποτέλεσμα οι επεκτατικές προθέσεις και η πολεμοχαρής ρητορική του Ντούτσε να υπο- θάλψουν την ένταση στα Βαλκάνια καθόλη τη διάρκεια του Μεσοπολέμου.
Η Αιθιοπική κρίση του 1935-1936 και το ενδεχόμενο αγγλο-ιταλικής σύρραξης στη Μεσόγειο προέβαλλαν την πιθανότητα συνεργασίας μεταξύ της Ελλάδας και της Βρετανίας. Η ελληνική κυβέρνηση γνωστοποίησε θα παρέμενε ουδέτερη, αλλά αν αυτό αποδεικνυόταν αδύνατο, θα έσπευδε να στρατευθεί στο πλευρό της Βρετανίας. Παράλληλα, αντιμετωπίζοντας το ενδεχόμενο ταυτόχρονης εμπλοκής με τη Βουλγαρία και την Ιτα¬λία, η ελληνική στρατιωτική ηγεσία ζήτησε βρετανικές εγγυήσεις. Τούτο, όμως, ήταν αδύνατο σε μια περίοδο που η Βρετανική Αυτοκρατορία αντιμετώπιζε όχι μόνον την ιταλική απειλή στη Μεσόγειο, αλλά και αυτή της Ιαπωνίας στην Απω Ανατολή. Εκτιμώντας ότι ο στόλος τους αδυνατούσε να πολεμήσει ταυτόχρονα εναντίον και των δύο, και θεωρώντας την Ιαπωνία ως μεγαλύτερη απειλή, οι Βρετανοί αποφάσισαν τον κατευνασμό της Ιταλίας. Μια διαλλακτική πολιτική έναντι της Ιταλίας σήμαινε ότι η τυχόν υποστήριξη προς την Ελλάδα δεν θα έπρεπε να προκαλεί τον Μουσολίνι.
Η στάση της Ιταλίας έναντι της Ελλάδας φάνηκε να βελτιώνεται μετά την επιβολή της 4ης Αυγούστου. Στη Ρώμη δημιουργήθηκε η εντύπωση ότι η εσωτερική πολιτική του Μεταξά θα χαλάρωνε τους δεσμούς με τη Βρετανία και τη Γαλλία και θα έφερνε την Ελλάδα στο πλευρό των Φασιστικών δυνάμεων. Από τα τέλη του 1936, όμως, όταν οι ελπίδες αυτές διαψεύσθηκαν, οι Ιταλοί άρχισαν να περιβάλλουν τον Μεταξά με καχυποψία.
Από τον Ιούλιο του 1936 ώς τον Μάρτιο του 1939 η προσοχή της ευρω-παϊκής διπλωματίας ήταν στραμμένη κυρίως στην επέμβαση της Ιταλίας και της Γερμανίας στον Ισπανικό Εμφύλιο Πόλεμο. Μετά την ολοκληρωτική επικράτηση του Φρανθίσκο Φράνκο, ο Άξονας δεν είχε καμία διάθεση αυτοσυγκράτησης. Στις 15 Μαρτίου 1939 ο γερμανικός στρατός κατέλαβε την Πράγα, και στις 7 Απριλίου η Ιταλία εισέβαλλε στην Αλβανία, την οποία η Ρώμη θεωρούσε ως εφαλτήριο για τις επόμενες ενέργειές της.
Έναντι του ενδεχόμενου ιταλικής επίθεσης, στις 13 Απριλίου 1939 η Βρετανία και η Γαλλία ανακοίνωσαν ότι αναλάμβαναν ηθική υποχρέωση να συνδράμουν την Ελλάδα σε περίπτωση επίθεσης από τρίτη δύναμη. Ο Μεταξάς ικανοποιήθηκε, αλλά παράλληλα αγωνιούσε για την αντίδραση της Ιταλίας, η οποία προειδοποίησε ότι η Ελλάδα «δεν έχει ανάγκη επικίνδυνων εγγυήσεων από μακρινές χώρες», «ούτε χρειάζεται μια νέα πολιτική εξασφάλισης, η οποία θα ήταν χειρότερη από άχρηστη».
Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η ελληνική διπλωματία απέτυχε να συνειδη-τοποιήσει ότι η ιταλική επεκτατικότητα απέρρεε από τη συνέπεια και την επιμονή των αρχιτεκτόνων της και από την οργανική σχέση μεταξύ εξωτερικής πολιτικής και Φασιστικής ιδεολογίας. Η ευελιξία του Μουσολίνι στις τακτικές επιλογές του ουδόλως επίσκιαζε την επιμονή με την οποία επεδίωξε την αναδιάταξη του Μεσογειακού κόσμου. Στην πορεία αυτή του ιταλού δικτάτορα, η Αιθιοπία, η Ισπανία, η Αλβανία και η Ελλάδα αποτέλεσαν ενδιάμεσους σταθμούς
Περιγραφή
Λέξεις-κλειδιά
Ιωάννης Μεταξάς, Ελληνική διπλωματία, Ελληνική εξωτερική πολιτική, Ιταλική επεκτατικότητα
Θεματική κατηγορία
Ελλάδα--Ιστορία--1936-1941, Ελλάδα--Πολιτική και διακυβέρνηση--1936-1941
Παραπομπή
Σύνδεσμος
Γλώσσα
en
Εκδίδον τμήμα/τομέας
Όνομα επιβλέποντος
Εξεταστική επιτροπή
Γενική Περιγραφή / Σχόλια
σ. [211]-248
Ίδρυμα και Σχολή/Τμήμα του υποβάλλοντος
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησης
Πίνακας περιεχομένων
The origins of Greek Neutrality, 1922-1936
Between British Appeasement and Italian Hospitality, 1936-1939
When War Broke out, April-September 1939
An Attack Waiting to Happen, September 1939-October 1940
Epilogue
Between British Appeasement and Italian Hospitality, 1936-1939
When War Broke out, April-September 1939
An Attack Waiting to Happen, September 1939-October 1940
Epilogue
Χορηγός
Βιβλιογραφική αναφορά
Περιλάμβάνει βιβλιογραφικές παραπομπές