Το λόγιο ονοματικό στοιχείο στην κλιτική μορφολογία της Πρότυπης Νέας Ελληνικής
Φόρτωση...
Ημερομηνία
Συγγραφείς
Μήτσιου, Ελένη
Mitsiou, Eleni
Τίτλος Εφημερίδας
Περιοδικό ISSN
Τίτλος τόμου
Εκδότης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Φιλολογίας
Περίληψη
Τύπος
Είδος δημοσίευσης σε συνέδριο
Είδος περιοδικού
Είδος εκπαιδευτικού υλικού
Όνομα συνεδρίου
Όνομα περιοδικού
Όνομα βιβλίου
Σειρά βιβλίου
Έκδοση βιβλίου
Συμπληρωματικός/δευτερεύων τίτλος
σχολικές γραμματικές vs. σώματα κειμένων
school textbooks vs. textual corpora
school textbooks vs. textual corpora
Περιγραφή
Η επιρροή του λόγιου στοιχείου στη Κοινή Νέα Ελληνική (ΚΝΕ) είναι έκδηλη παρά
την κατάργηση της καθαρεύουσας τον προηγούμενο αιώνα, καθώς έχουν επιβιώσει
πολλοί λόγιοι τύποι σε όλα τα γλωσσικά επίπεδα, κυρίως στη μορφολογία και στο
λεξικό. Η παρούσα μελέτη αφορά τη περιγραφή του λόγιου ονοματικού στοιχείου της
Νέας Ελληνικής, όπως αυτό αποτυπώνεται στις σχολικές (και μη) γραμματικές σε
μορφολογικό επίπεδο, με μία παράλληλη συγκριτική διερεύνηση των ονοματικών
λόγιων τύπων σε σώματα κειμένων. Σε ένα πρώτο επίπεδο γίνεται μία συζήτηση γενικά
για το λόγιο στοιχείο και έπειτα εξετάζεται η παρουσίαση των λόγιων τύπων στα
εκπαιδευτικά εγχειρίδια γραμματικής του μαθήματος της νεοελληνικής γλώσσας
έχοντας ως αφετηρία τη Νεοελληνική Γραμματική του Τριανταφυλλίδη μέχρι και τις
σημερινές γραμματικές. Επίσης, λαμβάνονται υπ’ όψιν κάποιες γραμματικές
αναφοράς, κυρίως η περιγραφή τους από τη σκοπιά μιας πιο παραδοσιακής οπτικής,
αλλά και από τη σκοπιά της γλωσσολογικής έρευνας. Στο κύριο μέρος, η εργασία
εστιάζει στη χρήση των λόγιων στοιχείων ορισμένων ονοματικών κατηγοριών με τη
βοήθεια της ηλεκτρονικής αναζήτησης σε επιλεγμένα σώματα κειμένων. Έχουν
εξεταστεί μία σειρά ζητημάτων που αφορούν τις ονοματικές κατηγορίες, όπως είναι η
λεξική διτυπία, η αλλομορφία και η διατήρηση του γένους, ενώ η παρουσία του λόγιου
στοιχείου έχει επίσης συσχετιστεί με επικοινωνιακούς παράγοντες, το κειμενικό είδος,
υφολογικές διαφοροποιήσεις, κ.α. Τα σώματα κειμένων παρέχουν ένα πλούσιο υλικό,
που αξιοποιείται για την εξαγωγή ποσοτικών δεδομένων σε ένα αντιπροσωπευτικό
δείγμα του γραπτού κατά βάση λόγου, καθώς και για τη λεπτομερή παρατήρηση των
καταγραφών του προφορικού λόγου της σύγχρονης ελληνικής. Τέλος, από τα
αποτελέσματα μιας ποσοτικής και ποιοτικής ανάλυσης διαπιστώνουμε κάποια κριτήρια
της χρήσης και της λειτουργίας των λόγιων τύπων, τα προβλήματα που αποτυπώνονται
στις σχολικές γραμματικές, ενώ παρατίθενται ορισμένες προτάσεις για μελλοντική
έρευνα.
The presence of learnedisms in Standard Modern Greek (SMG) is obvious despite the abolition of Katharevousa in the previous century, as many learnedisms have remained in all of the linguistic fields, especially morphology and the lexicon. This study concerns the description of the learned element in contemporary Modern Greek, as this is reflected in school grammar textbooks; the focus is on the morphological level, notably nouns, alongside a comparison with data from electronic textual corpora. At first, there is a discussion of the learned element in general. Then, there follows a presentation of learnedisms in grammar textbooks used for the Modern Greek language courses, starting with Triantafyllides' Modern Greek Grammar and eventually reaching present time; in addition, some reference grammar (text)books are taken into account too, with regard to both their description from the point of view of a more traditional perspective but also from the angle of linguistic research. In its main part, the study focuses on (the use of) learned elements in some salient nominal categories; to this end, an extensive electronic search throughout selected textual corpora has taken place too. A number of issues pertaining to the nominal classes have been examined, such as lexical duplication, allomorphy, and gender maintenance, while the presence of learnedisms has also been associated with communicative factors, textual genre, stylistic variation, etc. Textual corpora provide rich material, which is used for the extraction of quantitative data based on a representative sample of written discourse as well as for the detailed observation of the spoken register of contemporary Greek. Finally, the results of quantitative and qualitative analyses lead us to establish some criteria for the use and function of learnedisms, while the problems reflected in school grammar textbooks are highlighted, followed by some suggestions for future research.
The presence of learnedisms in Standard Modern Greek (SMG) is obvious despite the abolition of Katharevousa in the previous century, as many learnedisms have remained in all of the linguistic fields, especially morphology and the lexicon. This study concerns the description of the learned element in contemporary Modern Greek, as this is reflected in school grammar textbooks; the focus is on the morphological level, notably nouns, alongside a comparison with data from electronic textual corpora. At first, there is a discussion of the learned element in general. Then, there follows a presentation of learnedisms in grammar textbooks used for the Modern Greek language courses, starting with Triantafyllides' Modern Greek Grammar and eventually reaching present time; in addition, some reference grammar (text)books are taken into account too, with regard to both their description from the point of view of a more traditional perspective but also from the angle of linguistic research. In its main part, the study focuses on (the use of) learned elements in some salient nominal categories; to this end, an extensive electronic search throughout selected textual corpora has taken place too. A number of issues pertaining to the nominal classes have been examined, such as lexical duplication, allomorphy, and gender maintenance, while the presence of learnedisms has also been associated with communicative factors, textual genre, stylistic variation, etc. Textual corpora provide rich material, which is used for the extraction of quantitative data based on a representative sample of written discourse as well as for the detailed observation of the spoken register of contemporary Greek. Finally, the results of quantitative and qualitative analyses lead us to establish some criteria for the use and function of learnedisms, while the problems reflected in school grammar textbooks are highlighted, followed by some suggestions for future research.
Περιγραφή
Λέξεις-κλειδιά
Λόγιο στοιχείο, Διδακτικές γραμματικές, Ονοματική μορφολογία, Σώματα κειμένων, Learnedisms, Inflectional morfology, School textbooks, Corpora
Θεματική κατηγορία
Ελληνική γλώσσα, Νέα
Παραπομπή
Σύνδεσμος
Γλώσσα
el
Εκδίδον τμήμα/τομέας
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Φιλολογίας
Όνομα επιβλέποντος
Φίλος, Παναγιώτης
Εξεταστική επιτροπή
Φίλος, Παναγιώτης
Πρέντζα, Αλεξάνδρα
Φλιάτουρας, Ασημάκης
Πρέντζα, Αλεξάνδρα
Φλιάτουρας, Ασημάκης
Γενική Περιγραφή / Σχόλια
Ίδρυμα και Σχολή/Τμήμα του υποβάλλοντος
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή
Πίνακας περιεχομένων
Χορηγός
Βιβλιογραφική αναφορά
Ονόματα συντελεστών
Αριθμός σελίδων
107 σ.
Λεπτομέρειες μαθήματος
item.page.endorsement
item.page.review
item.page.supplemented
item.page.referenced
Άδεια Creative Commons
Άδεια χρήσης της εγγραφής: Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States