Πανηπειρωτικός Σύνδεσμος Επιστράτων
Loading...
Date
Authors
Γεωργάκης, Βασίλειος Θ.
Journal Title
Journal ISSN
Volume Title
Publisher
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Abstract
Type
Type of the conference item
Journal type
Educational material type
Conference Name
Journal name
Book name
Book series
Book edition
Alternative title / Subtitle
το μοναρχικό παρακράτος στην Ήπειρο, 1916-1917
the monarchist para-state in Epirus, 1916-191
the monarchist para-state in Epirus, 1916-191
Description
Την περίοδο 1915-1917 η Ελλάδα συγκλονίστηκε από τη σύγκρουση που έμεινε γνωστή ως Εθνικός Διχασμός. τη σφοδρή σύγκρουση ανάμεσα στον Ελευθέριο Βενιζέλο και τον βασιλιά Κωνσταντίνο και τους υποστηρικτές τους, που στο αποκορύφωμά της έφθασε στη διχοτόμηση του ελληνικού κράτους με τον Κωνσταντίνο να ηγείται μέσω κυβερνήσεων ανδρείκελων του Κράτους των Αθηνών και τον Βενιζέλο να σχηματίζει την Προσωρινή Κυβέρνηση της Εθνικής Άμυνας στη Θεσσαλονίκη. Το 1916 ο διχασμός μετατράπηκε από μία διαμάχη στους κόλπους των πολιτικών ελίτ, σε μία σύγκρουση μαζών, με την εμφάνιση των Συνδέσμων Επιστράτων. Οι σύνδεσμοι άρχισαν να ξεπηδούν σε ολόκληρη τη χώρα τον Ιούνιο, όταν άρχισε η αποστράτευση του ελληνικού στρατού. Μέσα σε λίγους μήνες οι Επίστρατοι κατόρθωσαν να συγκροτήσουν πάνω από 400 συνδέσμους με έναν αριθμό μελών ανάμεσα στα 120.000 και 200.000, μετατρεπόμενοι στο μαζικότερο πολιτικό κίνημα στην ιστορία του ελληνικού κράτους. Κατά τους επόμενους μήνες και μέχρι την οριστική διάλυση των συνδέσμων και την επικράτηση των Φιλελεύθερων το 1917, οι Επίστρατοι ανέπτυξαν έντονη παρακρατική δράση, διαλύοντας τις δημόσιες συγκεντρώσεις των Φιλελεύθερων, τρομοκρατώντας τους πολιτικούς αντιπάλους και εμποδίζοντας την ελεύθερη κυκλοφορία του τύπου. Απόγειο της δράσης τους ήταν τα Νοεμβριανά, όταν απέκρουσαν την απόβαση συμμαχικού αγήματος ενώ στη συνέχεια εξαπέλυσαν πογκρόμ κατά των Φιλελεύθερων της Αθήνας. Στην παρούσα εργασία εξετάζουμε την πορεία του Πανηπειρωτικού Συνδέσμου Επιστράτων, του συνδέσμου που ιδρύθηκε στα Ιωάννινα και ανέπτυξε δράση στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου. Ο Πανηπειρωτικός Σύνδεσμος ιδρύθηκε τον Ιούλιο του 1916 και έδρασε μέχρι τον Ιανουάριο του 1917. Υπό την εποπτεία του, ιδρύθηκαν 34 Σύνδεσμοι Επιστράτων στα όρια του τότε νομού Ιωαννίνων. Ο σύνδεσμος κατόρθωσε να καταστεί σε μία υπολογίσιμη δύναμη στην τοπική πολιτική σκηνή, αν και σε μικρότερο βαθμό σε σχέση με την Παλαιά Ελλάδα. Το αποκορύφωμα της δράσης του ήρθε στα Νοεμβριανά, όταν σε συνεργασία με τις αρχές, εξαπολύθηκαν διώξεις σε βάρος των Φιλελεύθερων της πόλης. Παράλληλα και υπό την ανοχή των αρχών, δημιουργήθηκαν επεισόδια, όπως προπηλακισμοί, λεηλασίες και καταστροφές σε οικίες και επιχειρήσεις βενιζελικών. Ο σύνδεσμος αναγκάστηκε να αναστείλει τη λειτουργία του το 1917 και τα μέλη του ενσωματώθηκαν στον αντιβενιζελικό πολιτικό χώρο. Με την επικράτηση του Βενιζέλου και την επανένωση του κράτους, οι Επίστρατοι αντιμετώπισαν με τη σειρά τους διώξεις και εκτοπίσεις. Η παρούσα εργασία βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο αρχείο του Πανηπειρωτικού Συνδέσμου, όπως διασώθηκε από τον πρόεδρό του, τον Κωνσταντίνο Μέρτζιο και φυλάσσεται σήμερα στη Ζωσιμαία Δημόσια Κεντρική Ιστορική Βιβλιοθήκη Ιωαννίνων. Χάρις σε αυτή την αρχειακή συλλογή, που αποτελεί το μοναδικό αρχειακό κατάλοιπο Συνδέσμου Επιστράτων, κατορθώσαμε να διεισδύσουμε στα ενδότερα ενός αινιγματικού κινήματος. Τα ερωτήματα που η εργασία έθεσε και προσπάθησε να απαντήσει, αφορούν στους τρόπους εξάπλωσης των συνδέσμων, τις σχέσεις με την ηγεσία των Επίστρατων και τους τοπικούς αντιβενιζελικούς πολιτικούς, καθώς και το βαθμό απήχησης σε διάφορες κοινωνικές ομάδες, με την έμφαση να δίνεται στον αγροτικό χώρο και τους ακτήμονες αγρότες. Επίσης εξετάζεται το ιδεολογικό πλαίσιο συγκρότησης του αντιβενιζελικού πόλου στην Ήπειρο και συνεπώς και των Επίστρατων. Τέλος, με τα παραρτήματα της εργασίας, μεταφέρουμε πλούσιο υλικό που μπορεί να αξιοποιηθεί από τους μελετητές του Εθνικού Διχασμού ευρύτερα.
In the period 1915-1917 Greece was devastated by the conflict which came to be known as the National Schism. the fierce clash between prime minister Eleftherios Venizelos and king Constantine and their supporters. At the peak of the conflict, the Greek state was divided between the State of Athens ruled by Constantine and a series of puppet governments while Venizelos formed the Provisional Government of National Defense in Thessaloniki. In 1916 the Schism, which up until then was confined into the area of the political elite, transformed into a popular collision, with the appearance of the Reservists’ Associations. The creation of those associations begun in June, when the Greek army was demobilized. In a period of few months, the Reservists managed to found over 400 associations with a membership around 120.000 and 200.000, creating effectively the largest political movement in the history of the Greek state. For the next months and up until the dissolution of the association and the prevalence of the Liberal’s Party in 1917, the Reservists acted as para-state organization by disturbing public gatherings, terrifying political enemies and preventing the free circulation of pro-venizelist press. The peak of their actions came in the November Events (Noemvriana) when they managed to repel a small Entent force from occupying Athens, and unleashed a wave of terror against the Liberals of Athens. In this dissertation our focus is the Panepirotikos Association of Reservists, the association which was found in Ioannina and expanded its activities in the broader region of Epirus. This association was founded on July of 1916 and was active until January 1917. Under its supervision 34 more associations were founded in the region of Ioannina. The association managed to grow into a calculable factor in the local political scene, though its level of success was lower, in relation to what was going on in Southern Greece. Its peak came also during the November Events, when cooperating with the authorities a pogrom was orchestrated against the Liberals of Ioannina. At the same time, and under the tolerance of the authorities the Reservists engaged into activities such as abuses, lootings and destructions of homes and businesses of known Venizelists. The association was forced to shut down in 1917 and its member were assimilated by the anti-venizelists political organizations and parties. When Venizelos managed to prevail and reunite the Greek state, it was the Reservists turn to face prosecutions and displacements. This dissertation is largely based upon the archives of the Panepirotikos Association, as it was saved by its president, Constantinos Mertzios and is kept today in Zosimaia Public Central Historic Library of Ioannina. Thanks to this archival collection, which is the sole archive of a Reservists association, we managed to explore from the inside an enigmatic movement. The questions that this essay posed and tried to answer, concerned the methods of expansion of the associations, their relationships with the movement’s leadership and the local anti-venizelist politicians, and also their impact on certain social groups, emphasizing on their impact in the countryside and the landless peasantry. We also examined the ideological framework around which the anti-venizelist camp was structured in Epirus, including the Reservists. Lastly, in the annexes we have collected archival material which can be used by researchers who are interested in the broader period of the National Schism.
In the period 1915-1917 Greece was devastated by the conflict which came to be known as the National Schism. the fierce clash between prime minister Eleftherios Venizelos and king Constantine and their supporters. At the peak of the conflict, the Greek state was divided between the State of Athens ruled by Constantine and a series of puppet governments while Venizelos formed the Provisional Government of National Defense in Thessaloniki. In 1916 the Schism, which up until then was confined into the area of the political elite, transformed into a popular collision, with the appearance of the Reservists’ Associations. The creation of those associations begun in June, when the Greek army was demobilized. In a period of few months, the Reservists managed to found over 400 associations with a membership around 120.000 and 200.000, creating effectively the largest political movement in the history of the Greek state. For the next months and up until the dissolution of the association and the prevalence of the Liberal’s Party in 1917, the Reservists acted as para-state organization by disturbing public gatherings, terrifying political enemies and preventing the free circulation of pro-venizelist press. The peak of their actions came in the November Events (Noemvriana) when they managed to repel a small Entent force from occupying Athens, and unleashed a wave of terror against the Liberals of Athens. In this dissertation our focus is the Panepirotikos Association of Reservists, the association which was found in Ioannina and expanded its activities in the broader region of Epirus. This association was founded on July of 1916 and was active until January 1917. Under its supervision 34 more associations were founded in the region of Ioannina. The association managed to grow into a calculable factor in the local political scene, though its level of success was lower, in relation to what was going on in Southern Greece. Its peak came also during the November Events, when cooperating with the authorities a pogrom was orchestrated against the Liberals of Ioannina. At the same time, and under the tolerance of the authorities the Reservists engaged into activities such as abuses, lootings and destructions of homes and businesses of known Venizelists. The association was forced to shut down in 1917 and its member were assimilated by the anti-venizelists political organizations and parties. When Venizelos managed to prevail and reunite the Greek state, it was the Reservists turn to face prosecutions and displacements. This dissertation is largely based upon the archives of the Panepirotikos Association, as it was saved by its president, Constantinos Mertzios and is kept today in Zosimaia Public Central Historic Library of Ioannina. Thanks to this archival collection, which is the sole archive of a Reservists association, we managed to explore from the inside an enigmatic movement. The questions that this essay posed and tried to answer, concerned the methods of expansion of the associations, their relationships with the movement’s leadership and the local anti-venizelist politicians, and also their impact on certain social groups, emphasizing on their impact in the countryside and the landless peasantry. We also examined the ideological framework around which the anti-venizelist camp was structured in Epirus, including the Reservists. Lastly, in the annexes we have collected archival material which can be used by researchers who are interested in the broader period of the National Schism.
Description
Keywords
Εθνικός διχασμός, Επίστρατοι, Ιωάννινα, Παρακράτος, National Schism, Reservists, Ioannina, Para-state
Subject classification
Ελλάδα -- Ιστορία -- Εθνικός διχασμός, 1916
Citation
Link
Language
el
Publishing department/division
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Advisor name
Παπαστεφανάκη, Λήδα
Examining committee
Παπαστεφανάκη, Λήδα
Μαχαιρά, Άννα
Δορδανάς, Στράτος
Μαχαιρά, Άννα
Δορδανάς, Στράτος
General Description / Additional Comments
Institution and School/Department of submitter
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Table of contents
Sponsor
Bibliographic citation
Βιβλιογραφία: σ. 173-189
Name(s) of contributor(s)
Number of Pages
189 σ.
Course details
Endorsement
Review
Supplemented By
Referenced By
Creative Commons license
Except where otherwised noted, this item's license is described as Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States