Παρουσίαση και καταγραφή της ζυγιάς στην ευρύτερη περιοχή του Μεσολογγίου μέσα από τα πανηγύρια των "Αρματωμένων"
Φόρτωση...
Ημερομηνία
Συγγραφείς
Καστανάς, Ιωάννης
Τίτλος Εφημερίδας
Περιοδικό ISSN
Τίτλος τόμου
Εκδότης
Τ.Ε.Ι. Ηπείρου, Σχολή Καλλιτεχνικών Σπουδών, Τμήμα Λαϊκής & Παραδοσιακής Μουσικής
Περίληψη
Τύπος
Είδος δημοσίευσης σε συνέδριο
Είδος περιοδικού
Είδος εκπαιδευτικού υλικού
Όνομα συνεδρίου
Όνομα περιοδικού
Όνομα βιβλίου
Σειρά βιβλίου
Έκδοση βιβλίου
Συμπληρωματικός/δευτερεύων τίτλος
Περιγραφή
Σκοπός της εργασίας αυτής είναι η ανάδειξη ενός σημαντικού τμήματος της μουσικής παράδοσης, όπως συνηθίζουμε να την αποκαλούμε, του νοτίου τμήματος της Αιτωλίας με κέντρο το Μεσολόγγι. Είναι το κομμάτι της δυτικής Ρούμελης που φαίνεται να έχει ως βασικό μουσικό σχήμα τη ζυγιά του ζουρνά και του νταουλιού. Ο στόχος μας επικεντρώνεται σε μια εκτενή παρουσίαση των οργανοπαιχτών της ζυγιάς κατά οικογένειες δίνοντας σημαντικές πληροφορίες για τους ίδιους και για το πως διαμορφώνουν το μουσικό δίκτυο της περιοχής. Ένα από τα βασικά προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστεί ήταν η έλλειψη άμεσης επιστημονικής βιβλιογραφίας που να εστιάζει στο συγκεκριμένο θέμα. Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής στοιχείων στηρίχθηκε στην επιτόπια έρευνα και τις προσωπικές εμπειρίες. Μέσα από τις συνεντεύξεις, κάποιοι από τους πληροφορητές, ανάμεσά τους και οργανοπαίχτες της ζυγιάς, έθεσαν έναν προβληματισμό που δεν θα μπορούσαμε να παραλείψουμε στη συγκεκριμένη εργασία. Η ζυγιά φαίνεται να περνάει κρίση στις μέρες μας αφού οι προτιμήσεις του μουσικού κοινού στην
Αιτωλοακαρνανία τείνουν προς άλλα ακούσματα στα οποία τη θέση του ζουρνά παίρνει το κλαρίνο και το νταούλι αντικαθίσταται από τα ντραμς. Αυτόν τον προβληματισμό καλούμαστε να αναλύσουμε στα κεφάλαια που ακολουθούν συμπεριλαμβάνοντας τις καταγραφές των μουσικών αλλά και των πανηγυριών που κρατούν ακόμα «ζωντανή» τη ζυγιά στην ευρύτερη περιοχή του Μεσολογγίου. Σύμφωνα με τον Κώστα Κώνστα, στο βιβλίο του «Η ζυγιά στη Δυτική Ρούμελη», η ζυγιά θεωρείται από τα παλαιότερα μουσικά σχήματα που άνθισαν στην περιοχή κατά την περίοδο της ελληνικής επανάστασης του 1821 και κρατήθηκαν ζωντανά
μέχρι και σήμερα χάρις τα πανηγύρια των «αρματωμένων» με κορύφωση τον Άη Συμιό στο Μεσολόγγι και της Αγι’ ‐ Αγάθης που πραγματοποιείται από τα χωριά Αιτωλικό και Σταμνά. Το δεύτερο θα το χρησιμοποιήσουμε και σαν εθνογραφικό παράδειγμα στο τρίτο και τέταρτο κεφάλαιο για να αναλύσουμε έννοιες όπως είναι το ρεπερτόριο αλλά και άλλες που σχετίζονται με το επιτελεστικό μέρος και αναδεικνύουν την ιδιαιτερότητα αυτού του τόπου.
Στο πρώτο κεφάλαιο αναφερόμαστε σε οργανολογικά ζητήματα και δίνουμε τον ορισμό της ζυγιάς, που είναι ένα συγκρότημα από δύο ή τουλάχιστον δύο κύριων οργάνων και εξετάζουμε την περίπτωση του Μεσολογγίου και των γύρω χωριών.
Εκεί, δεσπόζει ο ζουρνάς και το νταούλι που διαφοροποιούνται σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα, όχι μόνο ως προς το σχήμα και τις διαστάσεις αλλά και το ύφος όπως αναδεικνύεται μέσα από το ρεπερτόριο. Αρχικά, γίνεται μια προσπάθεια ταξινόμησης και κατηγοριοποίησης των οργάνων αυτών με τη βοήθεια της σχετικής βιβλιογραφίας και στη συνέχεια ακολουθεί η διαδικασία της κατασκευής και ανάλυσης των εξαρτημάτων του κάθε οργάνου ξεχωριστά. Σημαντική αναφορά αποτελεί η συνέντευξη του οργανοπαίχτη και κατασκευαστή του ζουρνά Ηλία Αριστόπουλου ή «Κακαρούκα». Εκτός από τις λεπτομέρειες περί κατασκευής, μαθαίνουμε πως ο ζουρνάς είναι
πιο μικρός στην περιοχή σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα για το λόγο ότι οι γύφτοι της Πολοδοβίτσας, σημερινής Πενταλόφου, ήθελαν να χωράει στην τσέπη τους και να τον έχουν μόνιμα μαζί τους στα καφενεία με σκοπό να παίζουν και να βγάζουν έτσι το χαρτζιλίκι τους. Αυτή η πληροφορία επιβεβαιώνεται και από τους ντόπιους ερευνητές και λάτρες της λαογραφίας, Κομζιά και Κώνστα. Στο δεύτερο κεφάλαιο εστιάζουμε στους οργανοπαίχτες της ζυγιάς που είναι οι σκηνίτες, γύφτοι μουσικοί και αποκαλύπτουμε ότι χωρίς αυτούς δεν θα υπήρχε η
ζυγιά όπως την ξέρουμε σήμερα, αφού είναι οι κύριοι εκπρόσωποί της όλα αυτά τα χρόνια. Επίσης, δεν θα υπήρχε η ζυγιά χωρίς τα πανηγύρια των «αρματωμένων». Το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής στοιχείων βρίσκεται σε αυτό το κεφάλαιο βασιζόμενο στην επιτόπια έρευνα με τη μέθοδο της συνέντευξης. Τα βιογραφικά στοιχεία του κάθε μουσικού προέκυψαν μέσα από ερωτηματολόγια και ακολούθησε συζήτηση για
περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το μουσικό δίκτυο στην περιοχή και για άλλα θέματα όπως το δισκογραφικό ζήτημα.
Τέλος, δύσκολο κομμάτι αποτέλεσε η δημιουργία γενεαλογικών δέντρων των μουσικών. Πολλές φορές οι γύφτοι οργανοπαίχτες συγχέουν τα επίθετα με τα παρατσούκλια και μπορεί να οδηγηθούμε σε λάθος συμπεράσματα. Παρόλο αυτά, οι δυσκολίες αντιμετωπίστηκαν και το αποτέλεσμα ήταν να αποκαλυφτεί ένα υλικό που μέχρι τώρα ήταν «άγνωστο», εκτός από τις τοπικές μελέτες που είναι περισσότερο,
θα λέγαμε, περιγραφικές. Στην παρούσα πτυχιακή έχει γίνει ανάλυση, με εξαίρεση το τρίτο κεφάλαιο, που θα αποτελέσει το έναυσμα για πιο εξειδικευμένες μελέτες από πιο έμπειρους μουσικολόγους που θα μπορέσουν να ασχοληθούν με ζητήματα μουσικολογικής ανάλυσης αυτού του πλούσιου ρεπερτορίου αλλά και να ασχοληθούν περισσότερο με ό,τι αφορά το χορευτικό μέρος. Το κομμάτι του ρεπερτορίου χωρίζεται σε δύο μέρη. Θα χρησιμοποιήσουμε το
πανηγύρι της Αγι’ ‐ Αγάθης ως εθνογραφικό παράδειγμα για το τρίτο και τέταρτο κεφάλαιο. Αρχικά, παραθέτονται κάποια ιστορικά στοιχεία που αναφέρονται στη γενικότερη οργάνωση του πανηγυριού. Τα στοιχεία αυτά μας βοηθούν να κατανοήσουμε το πλαίσιο αυτής της ιδιαίτερης επιτελεστικής πράξης. Στη συνέχεια πραγματοποιείται ανάλυση των οργανικών σκοπών και χωρίζονται σε κατηγορίες. Μεγάλο μέρος του τρίτου κεφαλαίου αφιερώνεται στο χορευτικό μέρος παρουσιάζοντας τους κυριότερους χορούς που ακούγονται στα πανηγύρια των «αρματωμένων» και γίνεται μια καταγραφή στον κύριο κορμό του βηματικού και χορευτικού μοτίβου με τη βοήθεια της βιβλιογραφίας. Στο τέλος της εργασίας θα τοποθετηθεί και το αντίστοιχο cd με τους παραπάνω σκοπούς. Στο τέταρτο κεφάλαιο θέλουμε να δείξουμε πώς ήταν τα πανηγύρια αυτά παλιά και πώς είναι σήμερα. Επίσης, παραθέτουμε γεωγραφικά ‐ μορφολογικά και ιστορικά
στοιχεία του Αιτωλικού και της Σταμνάς, που αποτελούν το χώρο όπου
πραγματοποιείται το πανηγύρι της Αγι’ – Αγάθης. Τέλος, παρουσιάζονται δυο χάρτες που δείχνουν την πορεία των πανηγυριών στο χρόνο ενώ καταγράφονται όλα τα πανηγύρια της ευρύτερης περιοχής του Μεσολογγίου.
Περιγραφή
Λέξεις-κλειδιά
Παραδοσιακά μουσικά όργανα, Ζυγιά, Ζουρνάς, Νταούλι, Λαϊκά μουσικά όργανα, Ρεπερτόριο ζυγιάς, Πανηγύρια
Θεματική κατηγορία
Μουσικά όργανα -- Ελλάδα, Παραδοσιακή μουσική -- Ελλάδα
Παραπομπή
Σύνδεσμος
Γλώσσα
el
Εκδίδον τμήμα/τομέας
Τ.Ε.Ι. Ηπείρου, Σχολή Καλλιτεχνικών Σπουδών, Τμήμα Λαϊκής & Παραδοσιακής Μουσικής
Όνομα επιβλέποντος
Κοκκώνης, Γεώργιος
Εξεταστική επιτροπή
Γενική Περιγραφή / Σχόλια
Ίδρυμα και Σχολή/Τμήμα του υποβάλλοντος
Τ.Ε.Ι. Ηπείρου
Πίνακας περιεχομένων
Χορηγός
Βιβλιογραφική αναφορά
Καστανάς, Ι., 2010, Παρουσίαση και καταγραφή της ζυγιάς στην ευρύτερη περιοχή του Μεσολογγίου μέσα από τα πανηγύρια των "Αρματωμένων", Σχολή Καλλιτεχνικών Σπουδών, Τμήμα Λαϊκής & Παραδοσιακής Μουσικής, Τ.Ε.Ι. Ηπείρου
Ονόματα συντελεστών
Αριθμός σελίδων
87
Λεπτομέρειες μαθήματος
item.page.endorsement
item.page.review
item.page.supplemented
item.page.referenced
Άδεια Creative Commons
Άδεια χρήσης της εγγραφής: Αναφορά Δημιουργού-Μη Εμπορική Χρήση-Όχι Παράγωγα Έργα 3.0 Ελλάδα