Αυτοφυή δέντρα και θάμνοι περιοχής Εθνικού Δρυμού Πίνδου – Βάλια Κάλντα με φαρμακευτική και διατροφική αξία
Φόρτωση...
Ημερομηνία
Συγγραφείς
Παπάζης, Στέργιος
Τίτλος Εφημερίδας
Περιοδικό ISSN
Τίτλος τόμου
Εκδότης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Θετικών Επιστημών. Τμήμα Χημείας
Περίληψη
Τύπος
Είδος δημοσίευσης σε συνέδριο
Είδος περιοδικού
Είδος εκπαιδευτικού υλικού
Όνομα συνεδρίου
Όνομα περιοδικού
Όνομα βιβλίου
Σειρά βιβλίου
Έκδοση βιβλίου
Συμπληρωματικός/δευτερεύων τίτλος
Περιγραφή
Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι η συμβολή στη διατήρηση της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς της ευρύτερης περιοχής του Εθνικού Δρυμού Πίνδου (Βάλια Κάλντα), που έχει ως έναν βαθμό παραμεληθεί από την επιστημονική κοινότητα.
Αρχικά έγινε προσδιορισμός της ξυλώδους βλάστησης της περιοχής μελέτης απ’ όπου προέκυψαν 94 taxa που ανήκουν σε 33 οικογένειες με την Rosaceae και την Fabaceae να είναι οι κυρίαρχες.
Στην συνέχεια πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις με κατοίκους τριών βλαχόφωνων οικισμών που περιβάλλουν τον Δρυμό με σκοπό την καταγραφή της εθνοβοτανικής γνώσης που αφορά τη φαρμακευτική και διατροφική χρήση και αξία των αυτοφυών δέντρων και θάμνων. Στις συνεντεύξεις μετείχαν 42 κάτοικοι των οικισμών Βωβούσας, Μετσόβου και Μηλιά με εύρος ηλικίας 42-92 έτη και μέσο όρο τα 74 έτη. Το σύνολο των αναφορών που προέκυψαν ήταν 769, από τις οποίες οι 566 (73%) αναφέρονται στην διατροφική αξία, οι 174 (23%) στην φαρμακευτική αξία και οι 29 (4%) και στις δύο χρήσεις. Σύμφωνα με τις αναφορές η οικογένεια με τα περισσότερα taxa είναι η Rosaceae που εκπροσωπείται από 18 taxa κυρίως με διατροφική άξια και ακολουθεί η Pinaceae με 3 taxa με φαρμακευτική αξία.
Συγκρίνοντας τον μέσο όρο των δηλωθέντων taxa ανά οικισμό, θα διαπιστώσουμε μία υπεροχή στην γνώση των κατοίκων της Μηλιάς. Από τη σύγκριση των μέσων όρων των δηλωθέντων taxa ανά ηλικιακή ομάδα διακρίνουμε καθαρά ένα μεγάλο έλλειμμα γνώσης των νεότερων (41-61 ετών) έναντι των γηραιότερων (81-100 ετών) που φτάνει τα 4,4 taxa. Το πιο συχνά αναφερόμενο taxon είναι το Pinus heldreichii με 45 αναφορές και ακολουθεί το Sambucus nigra με 44. Επικρατέστερο χρησιμοποιούμενο τμήμα είναι ο καρπός σε ποσοστό περίπου 75%, ακολουθεί η ρητίνη των κωνοφόρων με 10%. Η συλλογή των περισσοτέρων φυτικών τμημάτων γίνεται το φθινόπωρο (40%) και το καλοκαίρι (33%) .
Η γνώση των κατοίκων της περιοχής μελέτης σε σύγκριση με αυτή της βιβλιογραφίας είναι πολύ περιορισμένη και οφείλεται τόσο στην εξέλιξη της επιστήμης όσο και στην απώλεια γνώσης ως συνέπεια της αλλαγής του τρόπου ζωής τις τελευταίες δεκαετίες.
Παρ’ όλα αυτά υπήρξανε και σημαντικές αναφορές, όπως η χρήση ρητίνης (ρετσίνι) κωνοφόρων για φαρμακευτικούς λόγους και η χρήση εσωτερικού φλοιού πεύκου για την αντιμετώπιση πληγών. Η χρήση του τελευταίου περιορίζεται αποκλειστικά στην περιοχή της Βωβούσας.
The objective of this thesis is to contribute to the preservation of the cultural and natural heritage of the broader region of the Pindus National Park (Valia Calda), which has, to a certain extent, been neglected by the scientific community. Initially, the identification of the dendroflora inside the area of study was conducted, which yielded 94 taxa belonging to 33 families, Rosaceae and Fabaceae being the most prevalent. Subsequently, interviews were held with the residents of three Vlach-speaking settlements that surround the park, with the objective of recording the ethnobotanical knowledge regarding the medicinal and nutritional use and value of native trees and shrubs. The interview participants were 42 residents from the Vovousa, Metsovo and Milia settlements, with age range 42-92 years and mean age 74 years. The total number of reports was 769, 576 (73%) of which refer to nutritional value, 174 (23%) to medicinal value and 29 (4%) to both nutritional and medicinal value. According to the reports, the family with the most taxa is Rosaceae, represented by 18 taxa mainly with nutritional value, followed by Pinaceae, represented by 3 taxa with medicinal value. Comparing the mean number of taxa reported in each settlement, it becomes apparent that the residents of Milia hold the most knowledge. The mean number of reported taxa in relation to the age of the informant shows a big knowledge gap between the younger (41-61 years old) and the older (81-100 years old), the latter reporting a mean of 4.4 taxa more than the former. The most commonly mentioned taxon is Pinus heldreichii (45 mentions), followed by Sambucus nigra (44 mentions). The most used part of the plants is the fruit (75%), followed by the resin of conifers (10%). The collection of most of the plant parts takes place in autumn (40%) or summer (33%). The knowledge of the residents of the area of study in comparison to this of the bibliography is very limited due to the progress of science and the lifestyle change in the last decades. Nonetheless, some of the reports were of great importance, such as the use of the resin of conifers for medicinal purposes and the phloem of pine for wound healing. The latter is a remedy limited to the region of Vovousa.
The objective of this thesis is to contribute to the preservation of the cultural and natural heritage of the broader region of the Pindus National Park (Valia Calda), which has, to a certain extent, been neglected by the scientific community. Initially, the identification of the dendroflora inside the area of study was conducted, which yielded 94 taxa belonging to 33 families, Rosaceae and Fabaceae being the most prevalent. Subsequently, interviews were held with the residents of three Vlach-speaking settlements that surround the park, with the objective of recording the ethnobotanical knowledge regarding the medicinal and nutritional use and value of native trees and shrubs. The interview participants were 42 residents from the Vovousa, Metsovo and Milia settlements, with age range 42-92 years and mean age 74 years. The total number of reports was 769, 576 (73%) of which refer to nutritional value, 174 (23%) to medicinal value and 29 (4%) to both nutritional and medicinal value. According to the reports, the family with the most taxa is Rosaceae, represented by 18 taxa mainly with nutritional value, followed by Pinaceae, represented by 3 taxa with medicinal value. Comparing the mean number of taxa reported in each settlement, it becomes apparent that the residents of Milia hold the most knowledge. The mean number of reported taxa in relation to the age of the informant shows a big knowledge gap between the younger (41-61 years old) and the older (81-100 years old), the latter reporting a mean of 4.4 taxa more than the former. The most commonly mentioned taxon is Pinus heldreichii (45 mentions), followed by Sambucus nigra (44 mentions). The most used part of the plants is the fruit (75%), followed by the resin of conifers (10%). The collection of most of the plant parts takes place in autumn (40%) or summer (33%). The knowledge of the residents of the area of study in comparison to this of the bibliography is very limited due to the progress of science and the lifestyle change in the last decades. Nonetheless, some of the reports were of great importance, such as the use of the resin of conifers for medicinal purposes and the phloem of pine for wound healing. The latter is a remedy limited to the region of Vovousa.
Περιγραφή
Λέξεις-κλειδιά
Αυτοφυή δέντρα και θάμνοι φαρμακευτική αξία, Εθνικός Δρυμός Πίνδου, Βάλια Κάλντα, Φαρμακευτική αξία, Διατροφική αξία, Wild trees and shrubs, Medicinal and nutritional value, Pindus National Park Region, Valia Calda
Θεματική κατηγορία
Εθνοβοτανική μελέτη, Εthnobotanical study
Παραπομπή
Σύνδεσμος
Γλώσσα
el
Εκδίδον τμήμα/τομέας
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Θετικών Επιστημών. Τμήμα Χημείας
Όνομα επιβλέποντος
Καριπίδης, Χαράλαμπος
Εξεταστική επιτροπή
Καριπίδης, Χαράλαμπος
Πατακιούτας, Γεώργιος
Στουρνάρας, Βασίλειος
Πατακιούτας, Γεώργιος
Στουρνάρας, Βασίλειος
Γενική Περιγραφή / Σχόλια
Η περιοχή μελέτης περιλαμβάνει την περιοχή του Εθνικού Δρυμού Πίνδου – Βάλια Κάλντα, ολόκληρα τα όρια των δημοτικών ενοτήτων Βωβούσας και Μηλιάς και το Β-ΒΔ τμήμα της δημοτικής ενότητας Μετσόβου. Από την μελέτη προέκυψαν 94 taxa από τα οποία οι κάτοικοι της περιοχής αναφέρανε 36 ως taxa με φαρμακευτική ή/και διατροφική αξία
Ίδρυμα και Σχολή/Τμήμα του υποβάλλοντος
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Θετικών Επιστημών
Πίνακας περιεχομένων
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1
Β. ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ 4
Β.1. Γενικά στοιχεία 4
Β.2. Ιστορία 6
Β.3. Γεωλογία 9
Β.4. Κλίμα 15
Β.5. Ζώνες βλάστησης 20
Β.6. Σκοπός της έρευνας 24
Γ. ΥΛΙΚΑ - ΜΕΘΟΔΟΙ 26
Γ.1. Περιοχή μελέτης 26
Γ.2. Εργασία πεδίου 26
Γ.2.1. Καταγραφή ξυλώδους βλάστησης 26
Γ.2.2. Συνεντεύξεις 27
Γ.3. Δημιουργία herbarium 29
Γ.4. Βασική βιβλιογραφία προσδιορισμού ειδών και ονοματολογίας 31
Γ.5. Βασική ορολογία 31
Δ. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΣΥΖΗΤΗΣΗ 32
Δ.1. Κατάλογος ξυλωδών φυτών περιοχής μελέτης 32
Δ.2. Συστηματική ανάλυση ξυλώδους βλάστησης 32
Δ.2.1 Ενδημικότητα και καθεστώς προστασίας ξυλώδους βλάστησης 33
Δ.2.2. Συστηματική ανάλυση φαρμακευτικής και διατροφικής χρήσης ξυλώδους 35
βλάστησης 35
Δ.3. Γενικά στοιχεία συνεντεύξεων 37
Δ.4. Αποτελέσματα δεδομένων συνεντεύξεων (στατιστική ανάλυση) 38
Δ.4.1 Εθνοβοτανική γνώση κατοίκων περιοχής μελέτης 38
Δ.4.2. Σύγκριση εθνοβοτανικής γνώσης, κατοίκων και βιβλιογραφίας 40
Δ.4.3. Φαρμακευτική και διατροφική χρήση των ειδών 42
Δ.4.4. Χρησιμοποιούμενα φυτικά μέρη 44
Δ.4.5. Εποχή συλλογής 45
Δ.5. Δεδομένα φαρμακευτική και διατροφικής χρήση ξυλώδους βλάστησης 46
Δ.5.1. Δεδομένα φαρμακευτική χρήση (ΦΧ) 46
Δ.5.2. Δεδομένα διατροφική χρήση (ΔΧ) 49
Ε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ 51
ΣΤ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 55
ΣΤ1. Ελληνική 55
ΣΤ2. Ξενόγλωσση 56
ΣΤ3 Ιστοσελίδες 58
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Κατάλογος ξυλωδών φυτών περιοχής μελέτης 59
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2. Έντυπο ερωτηματολογίου συνέντευξης 71
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 3. Λίστα συμμετεχόντων στην συνεύντευξη 73
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 4. Φωτογραφικός κατάλογος δενδροχλωρίδας 74
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5. Φωτογραφίες περιοχής μελέτης 83
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 6. Δεδομένα μετεωρολογικών σταθμών 85
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 7. Περιοχή μελέτης - διαδρομές 87
Χορηγός
Βιβλιογραφική αναφορά
Ονόματα συντελεστών
Κύρκας, Δημήτριος
Αριθμός σελίδων
95 σ.
Λεπτομέρειες μαθήματος
item.page.endorsement
item.page.review
item.page.supplemented
item.page.referenced
Άδεια Creative Commons
Άδεια χρήσης της εγγραφής: Attribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States