Παλαιοχριστιανικά και μεσοβυζαντινά γλυπτά από τη συλλογή της Ναυπάκτου
Φόρτωση...
Ημερομηνία
Συγγραφείς
Ζωγάκη, Αθηνά
Τίτλος Εφημερίδας
Περιοδικό ISSN
Τίτλος τόμου
Εκδότης
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Περίληψη
Τύπος
Είδος δημοσίευσης σε συνέδριο
Είδος περιοδικού
Είδος εκπαιδευτικού υλικού
Όνομα συνεδρίου
Όνομα περιοδικού
Όνομα βιβλίου
Σειρά βιβλίου
Έκδοση βιβλίου
Συμπληρωματικός/δευτερεύων τίτλος
Περιγραφή
Αντικείμενο της διπλωματικής μου εργασίας αποτελεί η μελέτη ενός σημαντικού αριθμού γλυπτών τα οποία φυλάσσονται στην Αρχαιολογική Συλλογή Ναυπάκτου και προέρχονται σχεδόν αποκλειστικά από ανασκαφικές εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στην πόλη της Ναυπάκτου και το κάστρο της. Καλύπτουν χρονολογικά την περίοδο από τον 5ο έως και τον 13ο αιώνα και αποτελούν αρχιτεκτονικά γλυπτά κοσμικών και εκκλησιαστικών κτηρίων. Ο σκοπός της μελέτης είναι διττός: αφενός η ένταξη των αρχιτεκτονικών μελών σε χρονολογικά πλαίσια με βάση την εξέλιξη της μορφολογίας και του διακόσμου τους και αφετέρου η εξέταση της συμβολής στων γλυπτών στην ιστορική και πολεοδομική εξέλιξη της πόλης της Ναυπάκτου κατά τη διάρκεια των εξεταζόμενων αιώνων. Επιμέρους στόχοι είναι η διερεύνηση των καλλιτεχνικών σχέσεων της πόλης της Ναυπάκτου με τα γειτονικά καλλιτεχνικά κέντρα της Νότιας Ελλάδας (Αθήνα, Κόρινθο, Πάτρα), καθώς και με την Κωνσταντινούπολη και τη σφαίρα επιρροής της. Οι ομάδες που συναποτελούν το εξεταζόμενο υλικό είναι οι εξής: κιονόκρανα (7), θωράκια (12), κοσμήτες (3), περιθυρώματα (5), επιστύλια (7), επιθήματα (4), κιονίσκοι τέμπλου (1). Από το σύνολο αυτό των γλυπτών το 1/3 είναι αδημοσίευτο. Τα γλυπτά που χρονολογούνται στα παλαιοχριστιανικά χρόνια φέρουν ανάγλυφη διακόσμηση με τα συνήθη διακοσμητικά μοτίβα που επικρατούν σε όλο τον παλαιοχριστιανικό κόσμο: άκανθες, δάφνινα στεφάνια που περιβάλλουν σταυρό με το χρίσμα ή το Χριστόγραμμα, πουλιά, φύλλα καλάμου κ.λπ. Τα θέματα τεχνοτροπικά αποδίδονται με φυσιοκρατικό τρόπο σε έξεργο ανάγλυφο με σταθερό και καλό σχεδιασμό. Τα γλυπτά που χρονολογούνται στους λεγόμενους «μεταβατικούς αιώνες» αποδίδονται σε χαμηλό ανάγλυφο με λιτό και σε αραιή διάταξη διάκοσμο, με περιορισμένη χρήση γεωμετρικών και φυτικών μοτίβων και με έμφαση σε συμβολικά θέματα όπως σταυρός, ο ρόδακας, ο λημνίσκος. Ο διάκοσμος και η τεχνοτροπική τους απόδοση (σχηματοποίηση, σχεδιαστική απλούστευση αφαιρετική τάση) αποτελούν διακοσμητικές επιλογές που θα επικρατήσουν τον 9ο αιώνα σύμφωνα και με άλλα δημοσιευμένα γλυπτά που προέρχονται από τη νότια Ελλάδα (Αθήνα, Κόρινθο, Μάνη, Μεσσήνη), αλλά και από την κεντρική και τη βόρεια χώρα (Νέα Αγχίαλος, Θεσσαλονίκη) και τα νησιά (Νάξος, Πάρος). Η ξηρή επεξεργασία και οι σκληρές πρισματικές γλυφές απομακρύνονται από την τεχνοτροπία της παλαιοχριστιανικής περιόδου και έρχονται πιο κοντά στη μέση βυζαντινή εποχή. Τα διακοσμητικά θέματα των βυζαντινών γλυπτών της Ναυπάκτου, είναι κυρίως φυτικά θέματα (ανθέμια, άκανθα, ρόδακες, κληματίδες, ελισσόμενους βλαστούς) που καλύπτουν όλη την επιφάνεια του βάθους του γλυπτού. Στα διακοσμητικά θέματα εντάσσονται επίσης και απεικονίσεις ανθρώπινων μορφών, ζώων και μυθολογικών όντων. Δεν λείπουν και οι επαναλήψεις θεμάτων της παλαιοχριστιανικής περιόδου (κυπαρίσσια, κληματίδες και ελισσόμενοι βλαστοί), προσαρμοσμένα ωστόσο στο καλλιτεχνικό ύφος της εποχής. Ο συνδυασμός διαφορετικών τεχνικών όπως υψηλού και χαμηλού ανάγλυφου, διπλεπίπεδης τεχνικής σε μερικά από αυτά όπως και ο συνθετότερος τρόπος εικονογραφίας φανερώνουν την εκτελεστική ικανότητα των μαρμαράδων. Τα γλυπτά της συλλογής υπόκεινται σε ένα κοινό θεματολόγιο και αποδίδονται με τις κοινές τεχνικές. Η τεχνοτροπία τους όμως είναι αποτέλεσμα της ξεχωριστής και ιδιαίτερης προσωπικότητας των καλλιτεχνών που κάθε φορά αποτυπώνουν στα έργα τους. Η μελέτη τους αναδεικνύει την γλυπτική παραγωγή της πόλης, απεικονίζει τις αισθητικές τάσεις και τα καλλιτεχνικά ρεύματα που κυριαρχούν ανά αιώνα, και αποτελεί μία πρώτη μικρή συμβολή στη μελέτη της γλυπτικής της Ναυπάκτου.
The subject of my dissertation is the study of a significant number of sculptures which are kept in the archaeological collection of Nafpaktos and come almost exclusively from excavations carried out in the city of Nafpaktos and its castle. They date from 5th to the 13th century and are architectural sculptures of secular and ecclesiastical buildings. The aim of the study is twofold: the integration of the architectural sculptures in chronological contexts based on the progression of their morphology and decoration and the examination of the contribution to the historical and urban development of the city of Nafpaktos during the centuries under consideration. Sub- topic are the exploration of the artistic relations of the city of Nafpaktos with the neighboring artistic centers of southern Greece (Athens, Corinth, Patra), as well as with Constantinople and its area of influence. The groups constituting the material under consideration are: capitals (7), panels (12), cornices (3), frames (5), architraves (7), imposts (4), columns of a temple (1). From these sculptures 1/3 is unpublished. The sculptures dating back to the early Christian years are decorated with the usual decorative motifs that are prevalent throughout the Christian world: acanthus, laurel which include cross with the Christgram, birds, leaves, e.t. Stylistically are rendered repoussé in naturalistic way with stable and good design. Sculptures dating back to the so-called "transitional centuries" are rendered in a low relief with a simple and sprawling decor, with limited use of geometric and vegetal motifs and with emphasis on symbolic themes such as the cross, the rosette, limniskos. Their decoration and stylistic rendering (shaping, design simplicity and abstraction) are decorative options that will prevail in the 9th century according to other published sculptures from southern Greece (Athens, Corinth, Mani, Messina), as well as from central and northern (Nea Anchialos, Thessaloniki) and the islands (Naxos, Paros). Dry processing and hard prismatic beads are removed from the Early Christian style and come closer to the Middle Byzantine period. The decorative themes of the Byzantine sculptures of Nafpaktos are mainly plant themes (anthemia, acanthus, rosettes, vines), covering the entire surface of the depth of the sculpture. In the decorative motifs are also depictions of human figures, animals and mythological beings. There are repetitions of themes of the early Christian period (Cypress, clematis, and stems), but with the artistic style of the byzantine period. The combination of different techniques such as high and low relief, two- level technique in some of them as well as the most complex way of illustration highlight the performance of marble artists. The sculptures of the collection are subject to a common agenda and are attributed with the common techniques. But their style is the result of the distinctive and unique personality of the artists that each time portray in their works. The study of the sculptures highlights the sculptural production of the city, reflects the aesthetic tendencies and artistic currents that dominate in every century, and is the first small contribution to the study of the sculpture of Nafpaktos.
The subject of my dissertation is the study of a significant number of sculptures which are kept in the archaeological collection of Nafpaktos and come almost exclusively from excavations carried out in the city of Nafpaktos and its castle. They date from 5th to the 13th century and are architectural sculptures of secular and ecclesiastical buildings. The aim of the study is twofold: the integration of the architectural sculptures in chronological contexts based on the progression of their morphology and decoration and the examination of the contribution to the historical and urban development of the city of Nafpaktos during the centuries under consideration. Sub- topic are the exploration of the artistic relations of the city of Nafpaktos with the neighboring artistic centers of southern Greece (Athens, Corinth, Patra), as well as with Constantinople and its area of influence. The groups constituting the material under consideration are: capitals (7), panels (12), cornices (3), frames (5), architraves (7), imposts (4), columns of a temple (1). From these sculptures 1/3 is unpublished. The sculptures dating back to the early Christian years are decorated with the usual decorative motifs that are prevalent throughout the Christian world: acanthus, laurel which include cross with the Christgram, birds, leaves, e.t. Stylistically are rendered repoussé in naturalistic way with stable and good design. Sculptures dating back to the so-called "transitional centuries" are rendered in a low relief with a simple and sprawling decor, with limited use of geometric and vegetal motifs and with emphasis on symbolic themes such as the cross, the rosette, limniskos. Their decoration and stylistic rendering (shaping, design simplicity and abstraction) are decorative options that will prevail in the 9th century according to other published sculptures from southern Greece (Athens, Corinth, Mani, Messina), as well as from central and northern (Nea Anchialos, Thessaloniki) and the islands (Naxos, Paros). Dry processing and hard prismatic beads are removed from the Early Christian style and come closer to the Middle Byzantine period. The decorative themes of the Byzantine sculptures of Nafpaktos are mainly plant themes (anthemia, acanthus, rosettes, vines), covering the entire surface of the depth of the sculpture. In the decorative motifs are also depictions of human figures, animals and mythological beings. There are repetitions of themes of the early Christian period (Cypress, clematis, and stems), but with the artistic style of the byzantine period. The combination of different techniques such as high and low relief, two- level technique in some of them as well as the most complex way of illustration highlight the performance of marble artists. The sculptures of the collection are subject to a common agenda and are attributed with the common techniques. But their style is the result of the distinctive and unique personality of the artists that each time portray in their works. The study of the sculptures highlights the sculptural production of the city, reflects the aesthetic tendencies and artistic currents that dominate in every century, and is the first small contribution to the study of the sculpture of Nafpaktos.
Περιγραφή
Λέξεις-κλειδιά
Ναύπακτος, Γλυπτά, Παλαιοχριστιανικά, Μεσοβυζαντινα, Sculptures, Nafpaktos, Early christian period, Middle byzantine period
Θεματική κατηγορία
Ναύπακτος (Αιτωλοακαρνανία) -- Αρχαιότητες
Παραπομπή
Σύνδεσμος
Γλώσσα
el
Εκδίδον τμήμα/τομέας
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Όνομα επιβλέποντος
Μαντάς, Απόστολος
Εξεταστική επιτροπή
Μαντάς, Απόστολος
Σταυράκος, Χρήστος
Ανδρούδης, Πασχάλης
Σταυράκος, Χρήστος
Ανδρούδης, Πασχάλης
Γενική Περιγραφή / Σχόλια
Ίδρυμα και Σχολή/Τμήμα του υποβάλλοντος
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Πίνακας περιεχομένων
Χορηγός
Βιβλιογραφική αναφορά
Βιβλιογραφία: σ. 69-86
Ονόματα συντελεστών
Αριθμός σελίδων
119+31 σ.