Ο αισθητικός πλατωνισμός του Μανόλη Ανδρόνικου Δημοσιεύεται στην επετηρίδα
Φόρτωση...
Ημερομηνία
Συγγραφείς
Ioannidis, K.
Τίτλος Εφημερίδας
Περιοδικό ISSN
Τίτλος τόμου
Εκδότης
Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Α.Π.Θ.
Περίληψη
Τύπος
Είδος δημοσίευσης σε συνέδριο
Είδος περιοδικού
non peer-reviewed
Είδος εκπαιδευτικού υλικού
Όνομα συνεδρίου
Όνομα περιοδικού
Εγνατία
Όνομα βιβλίου
Σειρά βιβλίου
Έκδοση βιβλίου
Συμπληρωματικός/δευτερεύων τίτλος
Περιγραφή
Στη μελέτη αυτή ερευνώ πτυχές της τεχνοκριτικής παραγωγής του Μανόλη Ανδρόνικου (1919-1992). Χρησιμοποιώ ως αφετηρία τη διδακτορική του διατριβή (Ο Πλάτων και η Τέχνη, Θεσσαλονίκη 1952) και επεκτείνομαι σε άλλα κριτικά του άρθρα. Αντλώ επίσης υλικό από τη βιβλιοθήκη του, η οποία είναι πολύ πλούσια σε τόμους πάνω στην ιστορία και τη θεωρία της τέχνης καθώς και την αισθητική. Η μελέτη απαρτίζεται από εισαγωγή και τρεις ενότητες: στην πρώτη εξετάζονται εν συντομία οι προσεγγίσεις του Ανδρόνικου στις πλατωνικές αντιλήψεις περί τεχνών. Στόχος του εδώ είναι να αποδείξει: α) ότι παρά την ανοιχτά εχθρική στάση έναντι των τεχνών που ο φιλόσοφος επιδεικνύει σε αρκετούς από τους διαλόγους του, παρ όλα αυτά θεωρούσε τις τέχνες πολύ σημαντικές. β) να δείξει το εύρος της έννοιας της μίμησης. Στο πλατωνικό έργο σύμφωνα πάντα με την ερμηνεία του Ανδρόνικου-η έννοια αυτή υπερβαίνει τη δουλική αντιγραφή συνιστώντας αυτοτελή δημιουργία. Στην επόμενη ενότητα ανιχνεύω τις συνέπειες που έχει η παραπάνω ερμηνεία στην αντιμετώπιση εικαστικών μορφών της πρωτοπορίας (Κυβισμός και Αφαίρεση). Στον πυρήνα της επιχειρηματολογίας του Ανδρόνικου εντοπίζεται ένα χωρίο από τον Φίληβο, όπου ο Πλάτων μιλά για καθαρή απόλαυση που αντλείται από γεωμετρικά σχήματα και «καθαρά» χρώματα. Το απόσπασμα αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο για τη νομιμοποίηση της αφηρημένης ζωγραφικής στη συνείδηση του ελληνικού κοινού από τα μέσα της δεκαετίας του 1950 και μετά, ακριβώς δηλ. κατά την περίοδο που η Αφαίρεση έκανε τα πρώτα και αποφασιστικά βήματά της. Ακολούθως εξετάζω μια σειρά ζητημάτων πολιτικής υφής που θέτει η υιοθέτηση των πλατωνικών απόψεων για την τέχνη. Ο Ανδρόνικος επιχειρεί να συμβιβάσει τον αυστηρό κεντρικό έλεγχο των τεχνών που προτείνει ο φιλόσοφος με τη δική του φιλελεύθερη πολιτική ιδεολογία. Αναζητώντας έναν ενεργό ρόλο για την τέχνη μέσα στην κοινωνία, την εντάσσει μαζί με την επιστήμη στο ενιαίο πεδίο του πολιτισμού, το οποίο κατόπιν αντιδιαστέλλεται με εκείνο της πολιτικής πράξης. Ο αισθητισμός του Ανδρόνικου, άμεσα αντιληπτός ήδη από τα πρώτα του τεχνοκριτικά κείμενα, δεν καταλήγει σε καμία περίπτωση σε κάποια μορφή συνολικής άρνησης φαινόμενο σύνηθες στα γραπτά άλλων αισθητών-κυρίως λόγω των πλατωνικών του καταβολών, που θέλουν την τέχνη οργανικά ενταγμένη στην κοινωνική πραγματικότητα. Μόνο η πολιτική καταδικάζεται οριστικά στάση που και πάλι μπορεί να ερμηνευθεί με βάση τον Πλάτωνα: ο Ανδρόνικος συχνά αναφέρεται στα Σικελικά ταξίδια, στην απογοήτευση του φιλοσόφου από τους πολιτικούς και στην αποτυχία του να εφαρμόσει τη διδασκαλία του στην πράξη. Η στάση του αυτή μπορεί επίσης να βρει παράλληλα στην παρόμοιας χροιάς αποστασιοποίηση του Σεφέρη, στα Ημερολόγια του οποίου ο Μανόλης Ανδρόνικος συχνά ανατρέχει στις επιφυλλίδες του.
Περιγραφή
Λέξεις-κλειδιά
Θεματική κατηγορία
Παραπομπή
Σύνδεσμος
Γλώσσα
Εκδίδον τμήμα/τομέας
Όνομα επιβλέποντος
Εξεταστική επιτροπή
Γενική Περιγραφή / Σχόλια
Ίδρυμα και Σχολή/Τμήμα του υποβάλλοντος
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Σχολή Καλών Τεχνών. Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης