The Church of St. Nikolaos the Younger in Salamis: preliminary observations

dc.contributor.authorΚοντοπανάγου, Κατερίναel
dc.contributor.authorKontopanagou, Katerinaen
dc.date.accessioned2021-04-16T04:57:07Z
dc.date.available2021-04-16T04:57:07Z
dc.identifier.urihttps://olympias.lib.uoi.gr/jspui/handle/123456789/30845
dc.identifier.urihttp://dx.doi.org/10.26268/heal.uoi.10680
dc.rightsAttribution-NonCommercial-NoDerivs 3.0 United States*
dc.rights.urihttp://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/3.0/us/*
dc.subjectΣαλαμίναel
dc.subjectΆγιος Νικόλαος ο Νέος (ναός)el
dc.subjectΝεομάρτυρας Νικόλαος (ο εκ Βουναίνης)el
dc.subjectΠάλλας, Δημήτριος (βυζαντινολόγος. Εντός του ιδιόκτητου χώρου που ανήκει στην οικογένειά του βρίσκεται ο ναόςτου Αγίου Νικολάου του Νέου))el
dc.titleThe Church of St. Nikolaos the Younger in Salamis: preliminary observationsen
heal.abstractΣτο βόρειο τμήμα της Σαλαμίνας στη θέση «Γούβα του Μπατσί» ή «Μπατσί» ο ναός του Αγίου Νικολάου του Νέου, βρίσκεται εντός ιδιόκτητου χώρου, ο οποίος ανήκει στην οικογένεια του αείμνηστου βυζαντινολόγου Δημητρίου Πάλλα. Ουσιαστικά το μνημείο παραμένει άγνωστο στη σύγχρονη έρευνα και βιβλιογραφία. Στη Σαλαμίνα ο εξεταζόμενος ναός είναι ο μοναδικός αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο το Νέο. Πρόκειται για τον νεομάρτυρα Νικόλαο τον εκ Βουναίνης, ο οποίος τιμάται στις 9 Μαΐου. Αρχικά καθιερώθηκε ως τοπικός άγιος της Θεσσαλίας, αλλά αργότερα η τιμή του διαδόθηκε και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας. Ο ναός μονόχωρος, εσωτερικά καμαροσκέπαστος με τρία οξυκόρυφα χαμηλωμένα τόξα, καλύπτεται εξωτερικά με δίρριχτη κεραμοσκεπή. Την Ωραία Πύλη πλαισιώνουν δύο μαρμάρινες παραστάδες σε μεταγενέστερη χρήση από αταύτιστο αρχαίο κτίσμα. Στον κυρίως ναό τα δύο τόξα, με εμφανείς τους λαξευτούς θολίτες, διαμορφώνουν τρία άνισα τμήματα. Οι αλλεπάλληλες επεμβάσεις, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό του ναού, έχουν αλλοιώσει την αρχική του μορφή. Εξωτερικά η τοιχοποιία δεν είναι ορατή, καθώς καλύπτεται από πολλαπλά στρώματα επιχρίσματος, τα οποία δυσχεραίνουν τις μορφολογικές παρατηρήσεις. Η αρχιτεκτονική του μνημείου, με κυρίαρχο στοιχείο τα τρία οξυκόρυφα χαμηλωμένα τόξα παραπέμπει στην περίοδο της Φραγκοκρατίας στο νησί και συγκεκριμένα στην εποχή κατά την οποία κυριαρχούσαν στη Σαλαμίνα οι Καταλανοί, δηλ. από τα μέσα του 14ου αιώνα έως το 1388. Η ίδρυση του ναού του Αγίου Νικολάου στο παραθαλάσσιο Μπατσί, συνδέεται με την οικονομική ενδυνάμωση του ντόπιου αγροτικού στοιχείου την περίοδο αυτή. Ανασκαφικές έρευνες περιμετρικά θα έδιναν τα επιπλέον απαραίτητα στοιχεία τεκμηρίωσης. Μολονότι ο διάκοσμος είναι αποσπασματικός, η διάκριση τριών φάσεων είναι σαφής. Μεταξύ του περιορισμένου εικονογραφικού διακόσμου, ενδιαφέρον παρουσιάζει η παράσταση του αγίου Νικολάου εκ Μύρων Λυκίας, δυτικά του τιμώμενου αγίου (βόρειος τοίχος). Με βάση τεχνοτροπικές παρατηρήσεις χρονολογείται το αργότερο έως το 1600. Οι εγχάρακτες ενθυμήσεις εκατέρωθεν της μορφής του αγίου αποτελούν έμμεση μαρτυρία για τη συνεχή χρήση του μνημείου. Σήμερα ο ιδιωτικός αυτός ναός συνεχίζει να αποτελεί προσκύνημα του αγίου, ιδιαίτερα προσφιλές στο νησί.el
heal.accessfreeel
heal.bibliographicCitationΒιβλιογραφία: σ. 154-155el
heal.bibliographicCitationΠεριλαμβάνει βιβλιογραφικές παραπομπέςel
heal.classificationΝικόλαος Άγιος, 13ος αιώναςel
heal.classificationΆγιος Νικόλαος ο εν Βουναίνηςel
heal.classificationΣαλαμίνα (Νησί, Ελλάδα)--Ιστορίαel
heal.dateAvailable2021-04-16T04:58:07Z
heal.fullTextAvailabilitytrue
heal.generalDescriptionσσ. [149]-160el
heal.generalDescription"In memoriam Gregory I. Mitsionis"--παρέχεται από τη συγγραφέαen
heal.generalDescriptionΠεριέχει εικόνεςel
heal.generalDescriptionΚείμενο στα αγγλικά με περίληψη στα ελληνικά με τον τίτλο: Ο ναός του Αγίου Νικολάου του Νέου στη Σαλαμίνα: πρώτες παρατηρήσεις (In memoriam Γρηγορίου Ι. Μητσιώνη)el
heal.journalNameΔωδώνη: Τεύχος Πρώτο: επιστημονική επετηρίδα του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων; Τόμ. 45-46 (2016-2017)el
heal.journalTypepeer-reviewedel
heal.languageenel
heal.publicationDate2019
heal.publisherΠανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Φιλοσοφική Σχολή. Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίαςel
heal.recordProviderΠανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Βιβλιοθήκη και Κέντρο Πληροφόρησηςel
heal.secondaryTitleΟ ναός του Αγίου Νικολάου του Νέου στη Σαλαμίνα: πρώτες παρατηρήσεις (In memoriam Γρηγορίου Ι. Μητσιώνη) (Τίτλος περίληψης)el
heal.typejournalArticleel
heal.type.elΆρθρο περιοδικούel
heal.type.enJournal articleen

Files

Original bundle

Now showing 1 - 1 of 1
Loading...
Thumbnail Image
Name:
The church of St Nikolaos the Younger in Salamis.pdf
Size:
1.11 MB
Format:
Adobe Portable Document Format
Description:

License bundle

Now showing 1 - 1 of 1
Loading...
Thumbnail Image
Name:
license.txt
Size:
1.71 KB
Format:
Item-specific license agreed upon to submission
Description: